توضیحات
سولفوریک اسید یا جوهر گوگرد یکی از اسیدهای پر کاربرد در صنایع و یکی از کشفیات دانشمند جهان اسلام جابربن حیاناست. از این اسید گاهی به عنوان «سلطان مواد شیمیایی»نام برده می‌شود چرا که حجم تولید آن در جهان بسیار زیاد است. جالب است بدانید اسید سولفوریک به قدری با اهمیت است که سرانه مصرف آن به ازای هر فرد، یکی از شاخص‌های تعیین پیشرفت فنی کشورهاست.
واکنش اسید سولفوریک با آب به شدت گرمازا است به همین دلیل باید از اضافه کردن یک باره آب به آن اجتناب کرد.
اسید سولفوریک میل ترکیبی زیادی با آب دارد به طوری که در واکنش با سایر مواد هیدروژن و اکسیژن آنها را با صورت آب جدا می کند.
اسید سولفوریک خورنده است و قسمت عمده ای از باران اسیدی را تشکیل می دهد. این ماده دارای مولکول‌های قطبی است که می‌توانند با یکدیگر پیوند هیدروژنی برقرار کنند.
با توجه به نیاز صنایع مختلف اسید سولفوریک با غلظت‌های متفاوتی در صنعت تولید می‌شود. بالاترین غلظت تولید شده‌ی سولفوریک اسید 98 درصد است که از جوشاندن تری اکسید گوگرد ساخته می‌شود.
کاربردهای اسید سولفوریک صنعتی:
1-کاربرد سولفوریک اسید در تولید مواد شیمیایی
اسید سولفوریک یک ترکیب شیمیایی بسیار مهم در صنعت است که در تولید بسیاری از مواد شیمیایی از جمله هیدروکلریک اسید، نیتریک اسید، فسفریک اسید و .... کاربرد دارد.
2-کاربرد سولفوریک اسید در تصفیه فلزات
بیشترین کاربرد سولفوریک اسید برای جدا کردن فلزات از کانی‌های محتوی آنها است. فلزات هنگام استخراج به صورت سنگ فلز استخراج می‌شوند و ناخالصی‌های بسیاری دارند. از سولفوریک اسید برای جداسازی این ناخالصی‌ها از فلزات و تغلیظ فلزات استخراج شده استفاده می‌شود.
3-کاربرد سولفوریک اسید در رسوب زدایی از فلز
هم سولفوریک اسید و هم هیدروکلریک اسید به منظور حذف ناخالصی‌های فلزات استفاده می‌شوند. در این زمینه هیدروکلریک اسید بهتر عمل می‌کند ولی سولفوریک اسید ارزان‌تر است. به همین دلیل مقرون به صرفه بودن معمولاً سولفوریک اسید به هیدروکلریک اسید ترجیح داده می‌شود.
4-کاربرد سولفوریک اسید در ساخت ابریشم مصنوعی
همان‌طور که می‌دانید ابریشم پارچه‌ای بسیار گران است و استفاده از ابریشم طبیعی در تمام لباس‌ها به دلیل قیمت بالای آن تقریباً غیر ممکن است. ابریشم مصنوعی پارچه‌ای با خواص ابریشم طبیعی است که با استفاده از سولفوریک اسید ساخته می‌شود. ابریشم مصنوعی پارچه‌ای از جنس سلولز است که از چوب تهیه شده است. الیاف سلولز در محلول تترا آمین مس حل شده و مایعی که ساخته شده با اسید سولفوریک ترکیب می‌شود تا الیاف ابریشم مصنوعی ساخته شود. ابریشم مصنوعی در خالی که یک پارچه نرم و ظریف است اما خاصیت ابریشم طبیعی در عایق حرارتی بودن را ندارد.
5-کاربرد سولفوریک اسید در ساخت نوع باتری‌های اسید سرب
در ساخت باتری خودروها به صورت گسترده‌ای از سولفوریک اسید استفاده می‌شود. بدین صورت که ابتدا سولفوریک اسید را رقیق کرده و سپس به عنوان یک مایع الکترولیز از آن استفاده می‌شود.
6-کاربرد سولفوریک اسید در کشاورزی
عمده ترین کاربرد اسید سولفوریک در تهیه کود شیمیایی فسفاته می‌باشد. تولید کودهای شیمیایی ۶٠ درصد بازار مصرف اسید سولفوریک را به خود اختصاص داده است. از جمله کاربردهای این اسید در صنایع کودسازی می‌توان به تولید انواع کودهای زیر اشاره کرد.
·کود سولفات آمونیم
·کود سوپر فسفات نرمال
·استفاده مستقیم از اسید سولفوریک:بخش اندکی از اسید سولفوریک مورد استفاده در صنایع کود شیمیایی نیز بطور مستقیم در مخلوط کودهای مایع مورد استفاده قرار می‌گیرد.
7-. کاربرد سولفوریک اسید در چرم سازی
سولفوریک اسید قدرت هیدرولیز بالایی برای از هم گسیختن پیوندهای چربی‌ها و لیپیدها دارد. این اسید در چرم سازی نیز به دلیل همین خاصیت از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا می تواند چربی ها و مو و لایه های آلودگی را از سطح پوست حذف نماید.
·مو زدایی و آهک زنی چرم توسط اسید سولفوریک: پس از لش زدایی ، پشم و یا مو هیدرولیز شده و یک سولفید هیدروژن سدیم ایجاد می‌کند که کندن پشم و مو را تسریع می‌کند.
·حذف سایر زواید چرم با اسید سولفوریک
·حذف آهک از چرم به کمک اسید سولفوریک:آهک باقیمانده پس از مرحله قبل، باید کاملا گرفته شود و گرنه چرم حاصل شکننده شده در سطح آن ترکهایی ایجاد می‌شود که از رنگ آمیزی درست و دقیق آن جلوگیری می‌شود. این عمل بوسیله مواد شیمیایی مانند نمک‌های آمونیم، بی‌سولفیت سدیم، اسید سولفوریک و … انجام می‌گیرد.
8-کاربرد سولفوریک اسید در شوینده ها
·در برخی از واحدهای پودر و مایع شوینده جهت سولفوناسیون و تولید محلول چربی گیر و باز کننده لوله فاضلاب و شستشوی کاشی استفاده می شود.
·مواد شوینده سنتزی که امروزه بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند، مانند صابون ، از یک زنجیر هیدروکربن متصل به نمک یک اسید محلول در آب تشکیل شده است. البته در تهیه این پاک کننده‌ها باید توجه داشت که طول زنجیر و نوع هیدروکربن مورد استفاده بطور مناسب انتخاب گردد. از گروه‌های قطبی مشتق شده از اسید سولفوریک در حد بسیار عمومی برای جایگزینی کربوکسیلات استفاده می‌گردد.